مقاله انگیزش در محیط کار

در این مقاله به بررسی مفهوم انگیزه در محیط کار، کاربرد انگیزش در محیط کار ، عوامل موثر بر آن و راهکارهایی برای افزایش آن می‌ پردازیم.

انگیزش در محیط کار

انگیزش در محیط کار یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر عملکرد و مشارکت کارکنان در سازمان تأثیر می‌گذارد. این انگیزش به معنای تمایل و اراده فرد برای انجام وظایف و تعهدات شغلی به بهترین نحو ممکن است و نقش بسزایی در ایجاد فضایی پویا و مثبت در سازمان دارد. کارکنانی که انگیزه‌ای قوی برای انجام کارهایشان دارند، به طور معمول خلاق‌تر، موثرتر، و کمتر غایب هستند و این احتمال وجود دارد که به مدت بیشتری در سازمان باقی بمانند، که این نیز بهره‌وری و پایداری سازمان را تقویت می‌کند.

عوامل مختلفی می‌توانند بر انگیزش کارکنان در محیط کار تأثیر گذار باشند؛ از جمله عوامل سازمانی از قبیل فرهنگ سازمانی، سیستم‌های پاداش و تنبیه، فرصت‌های رشد و توسعه، و تعادل کار و زندگی؛ عوامل شغلی از قبیل چالش برانگیز بودن کار، معنی‌دار بودن کار، و استقلال در انجام کار؛ و عوامل شخصی از قبیل اهداف و ارزش‌های فردی، نیازها و محدودیت‌های فردی، و سطح اعتماد به نفس فرد. با در نظر گرفتن این عوامل و ایجاد شرایط تواتمند برای افزایش انگیزه کارکنان، سازمان‌ها می‌توانند بهره‌وری و عملکرد خود را بهبود بخشند و به رشد و پیشرفت پایدار دست یابند.

راههای افزایش انگیزه کارکنان در محیط کار

راه‌های افزایش انگیزه کارکنان در محیط کار گام‌های مهمی هستند که سازمان‌ها می‌توانند برای افزایش رضایت و عملکرد کارکنان خود انجام دهند. ایجاد یک محیط کاری مثبت و حمایتی، احترام و قدردانی نسبت به کارکنان، فراهم کردن فرصت‌های بازخورد و رشد شخصی، و ترویج تعادل بین کار و زندگی، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند انگیزه و انرژی کارکنان را افزایش دهند. همچنین، ارائه چالش‌ها و مسئولیت‌های معنی‌دار، فرصت‌های رشد و توسعه، ایجاد سیستم‌های پاداش و تنبیه عادلانه، و تعیین اهداف چالش‌برانگیز و قابل دسترس نیز می‌توانند بهبود مستمر در عملکرد و انگیزه کارکنان را تضمین کنند. همچنین، دریافت بازخورد منظم از کارکنان و گرفتن نظرات آنها در خصوص افزایش انگیزه و ارتقاء عملکرد نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند بهبودهای موثری در سازمان به همراه داشته باشد.

کاربرد انگیزش در محیط کار

کاربرد انگیزش در محیط کار از اهمیت بسیاری برخوردار است و می‌تواند نقشی بسزایی در پیشرفت و رشد سازمان‌ها داشته باشد. کارکنانی که انگیزه قوی‌ای دارند، عملکرد بهتری ارائه می‌دهند؛ زیرا این افراد با اشتیاق و شور بیشتری به کار می‌پردازند و تلاش می‌کنند تا بهترین عملکرد را ارائه دهند. این موضوع به افزایش تولید، بهره‌وری و راندمان در سازمان منجر می‌شود. همچنین، کارکنان با انگیزه به جزئیات توجه بیشتری می‌کنند و کیفیت کار خود را با دقت بیشتری ارتقا می‌بخشند که این امر به کاهش ضایعات و افزایش کیفیت محصولات و خدمات سازمانی منجر می‌شود.

علاوه بر این، انگیزش کارکنان می‌تواند به کاهش غایبی و جابجایی آنها کمک کند. کارکنانی که از شرایط کاری خود راضی هستند و احساس می‌کنند که مورد ارزش‌گذاری و قدردانی سازمان‌شان هستند، تمایل کمتری به ترک شغل خود دارند؛ که این باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های استخدام و آموزش برای سازمان می‌شود.

به دلیل خلاقیت و نوآوری بیشتر کارکنان با انگیزه، سازمان‌ها می‌توانند از ایده‌ها و پیشنهادات نوآورانه آنها بهره‌مند شوند. این ایده‌ها می‌توانند منجر به توسعه محصولات و خدمات جدید و ارتقاء مزیت رقابتی سازمان در بازار شوند.

بهبود تعهد سازمانی نیز از جمله مزایایی است که انگیزش کارکنان به دنبال آن است. کارکنانی که احساس می‌کنند به سازمان خود متعهد هستند و به اهداف آن ارزش می‌دهند، از همبستگی و انسجام بیشتری برخوردارند و در نتیجه موفقیت بیشتری به دست می‌آورند.

بهبود روحیه و رضایت شغلی نیز از دیگر مزایای انگیزش کارکنان است. کارکنانی که از شغل خود لذت می‌برند و رضایت بیشتری از آن دارند، معمولاً با انرژی و اشتیاق بیشتری به کار خود می‌پردازند و در نتیجه محیط کاری مثبت و پویا ایجاد می‌شود.

در نهایت سازمان‌هایی که کارکنانشان با انگیزه و راضی هستند، برند کارفرمایی قوی‌تری دارند و معمولاً از اعتبار و شهرت بیشتری در بین جامعه برخوردارند که این می‌تواند به جذب مشتریان و استخدام بهترین استعدادها کمک کند و در نتیجه به ارتقای سطح عملکرد سازمان منجر شود. با توجه به این نکات، سرمایه‌گذاری در انگیزش کارکنان یکی از اقدامات مهم و ضروری برای رسیدن به موفقیت و پیشرفت در مسیر توسعه سازمانی است.

تعریف انگیزه

انگیزه، به عنوان میل به کوشش فراوان در جهت تامین هدف های سازمان با همراهی ارضای برخی از نیازهای فردی، از اهمیت چشمگیری برخوردار است. مدیران مسئولیت دارند که محیطی را فراهم آورند که کارکنان به انگیزه‌هایشان دست پیدا کنند، به گونه‌ای که افراد مشتاقانه و با انگیزه به کار خود بپردازند، به صورت منظم حاضر شوند و با ارائه عملکردی بهتر، به رسالت سازمانی خود سهمی مثبت بیفزایند. ارتباط عمیقی بین عملکرد شغلی، محیط کار و انگیزه وجود دارد. انگیزه، به عنوان یک فرآیند ارضای نیاز، از مراحل تنش و تنش حرکت، از طریق رفتار کوششی، به ارضای نیازها می‌رسد، که این ترتیب از ارضای نیازها به تنش کاهش می‌یابد، بدین ترتیب، انگیزه ابزاری قدرتمند در دست مدیران است که به آنها کمک می‌کند تا عملکرد کارکنان را به حداکثر برسانند و همچنین محیطی پویا و پرانرژی را ایجاد کنند.

فرآیند انگیزش

فرآیند انگیزش، به عنوان یک مفهوم مهم در حوزه مدیریت و روانشناسی سازمانی، مرتبط با نیازها و تحولات داخلی فرد است. نیازها، به عنوان عوامل محرک، فرآیندی را آغاز می‌کنند که منجر به ایجاد تنش در فرد می‌شود. این تنش، به وسیله‌ی موجود شدن یک نوع پویایی یا سائقه درونی، فرد را به سمت کوشش و تلاش برای تامین هدفهای خاص می‌کشاند. هنگامی که این هدفها به دست آمده و نیازها ارضا شوند، تنش کاهش می‌یابد و فرد به تعادل خود باز می‌گردد. از آنجا که فرآیند انگیزش در سازمان‌ها نیز مهم است، تلاش و کوشش فرد برای کاهش تنش باید به نحوی باشد که با اهداف و مأموریت سازمان هماهنگ باشد. بدین ترتیب، انگیزه در ارتباط با سازمان، همسویی نیازهای فردی با هدف‌های سازمان را تأکید می‌کند و هرگونه تضادی بین این دو را برطرف می‌سازد.

در این راستا اگر فرد دارای انگیزه باشد، او در وضعیتی قرار می‌گیرد که تنش داشته باشد، به این معنا که تعادل میان نیازها و هدفهایش با محیط کار به خطر می‌افتد. او تحریک شده و ملزم به اقداماتی برای رفع این تنش می‌شود. هرچه تنش بیشتر باشد، تلاش و کوشش او نیز افزایش می‌یابد. اما این تلاش و کوشش باید به گونه‌ای باشد که با اهداف سازمانی سازگار باشد. در غیر این صورت، ممکن است تلاش‌ها و کوشش‌های فرد به طور مخالف با منافع سازمانی باشد، که این مغایرت می‌تواند منجر به ناتوانی در دستیابی به اهداف مشترک و همچنین ایجاد تضادهای درون سازمانی شود. در نتیجه، انگیزه و تلاش فردی، همواره باید در جهتی معقولانه و هماهنگ با اهداف و مأموریت سازمانی صورت گیرد تا به دستاوردهای مثبتی منجر شود.

تحولات تاریخی انگیزش‏

تحولات تاریخی در زمینه انگیزش از اهمیت چندگانه‌ای برخوردار بوده‌اند. این تحولات، هر یک با دلایل و اثرات خود، به شکل‌گیری نظریات مختلف و مبنای اندیشه‌های معاصر درباره‌ی انگیزش کارکنان کمک کرده‌اند. این نظریات اغلب بر عقل سلیم و تجربه‌های مشاهده شده توسط محققان و مدیران مبتنی بوده و ارائه‌ی آگاهی درباره مزایا و معایب آن‌ها، به مدیران کمک می‌کند تا برای درک عمیق‌تری از انگیزش کارکنان در محیط کار، واکنش‌های مناسبی اتخاذ کنند و از نقاط ضعف خودداری کنند.

تحول اندیشه مدیریت در این زمینه نیز سه مرحله‌ی متمایز را طی کرده است: از سنتی، که اکثراً بر اساس امر و فرمان و ارتباطی سلطنتی بوده، به روابط انسانی، که تأکید بیشتری بر ارتباطات انسانی و توجه به نیازهای انسانی داشته است، و در نهایت به منابع انسانی، که به وضوح به شناخت و مدیریت نیازهای انسانی و استفاده بهینه از منابع انسانی در سازمان توجه دارد.

مدل سنتی انگیزش‏

مدل سنتی انگیزش که به نام فردریک وینسلو تیلور و مکتب مدیریت علمی همراه است، به عنوان یکی از اولین مدل‌های انگیزشی در محیط کار شناخته می‌شود. تیلور به عنوان نخستین فردی در حوزه مدیریت بود که روش‌های کارآمدی را برای اجرای وظایف کارکنان تعیین کرد و به طور خاص به انگیزه کارکنان توجه کرد. وی معتقد بود که پرداخت حقوق بیشتر برای افزایش انگیزه کارکنان کافی نیست و باید از سیستم‌های محرکهای دستمزدی استفاده شود تا کارکنان برانگیخته شوند؛ به طوری که اگر کارکنان به تولید بیشتری از استانداردها دست پیدا کنند، مبلغ بیشتری به آنان پرداخت شود.

این مدل از فرضیه‌های اصلی بر این استوار بود که مدیران بهتر از کارکنان کار را می‌شناسند و کارکنان اساساً تنبل هستند و تنها با پول متحرک می‌شوند. اعضای دیگر این مکتب نیز، همچون فرانک و لیلیان گیلبرت، مطالعاتی بر روی محرک‌های انگیزشی کارکنان انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که ترفیع‌ها، پرداخت بیشتر برای کار کوتاه‌تر، و رزروهای تعطیلی از جمله محرک‌های قدرتمندی هستند، به خصوص اگر این محرک‌ها با نیازها و علایق کارکنان هماهنگ باشند.

فهرست مطالب

تعریف انگیزه.
تحولات تاریخی انگیزش:

• مدل سنتی:
• مدل روابط انسانی:
• مدل منابع انسانی:

تئوریهای انگیزش:
تئوری نیازهای بالفعل مورای :
تئوری بهداشت –انگیزش :
نظریه ای – آر – جی..
نتیجه گیری از نظریه های محتوایی :
نظریه های فر آیندی انگیزش:
نظریه انتظار:
تئوری برابری:
کاربرد تئوریهای انگیزش در سازمانها:
انگیزش از طریق طراحی شغل:
طراحی شغل :‌
غنای شغلی :
گسترش شغلی :
گردش شغلی :
الگوی ویژگیهای شغلی :‌
مهندسی شغل :
شناور ساختن ساعات کار :
مزایای ساعات کار شناور :
زیانهای ساعات کار شناور :
اشتراک مساعی
انگیزش برای یاری دادن
پذیرش مسئولیت :
فرهنگ سازمانی :
نظام شایسته سالاری:
رضایت شغلی :
الگوی اقتضایی انگیزش :
مروری بر تحقیقات انجام شده در ایران :
منابع :