مقاله عزت نفس زنان متأهل و مجرد (بررسی تفاوت ها و علل)

در این مقاله تفاوت‌ های موجود در عزت نفس زنان متأهل و مجرد بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد که تفاوت معناداری بین این دو گروه وجود ندارد. با این حال عوامل مختلفی از جمله حمایت اجتماعی، رضایت از زندگی و اهداف شخصی می‌توانند بر عزت نفس زنان تأثیر بگذارند.

چکیده مقاله عزت نفس زنان متأهل و مجرد

در این تحقیق، به ارزیابی سطح عزت نفس در زنان متأهل و مجرد پرداخته شد. برای انجام این بررسی، از تست کوپر اسمیت به عنوان ابزار اندازه‌ گیری استفاده شد. تعداد 30 نفر زن متأهل و 30 نفر زن مجرد به عنوان نمونه تحقیق در نظر گرفته شدند. پس از جمع‌آوری نمرات خام، جداول توزیع فراوانی، شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکنش تحلیل شدند. همچنین نمودارهای چند ضلعی نمایانگر اطلاعات به دست آمده ترسیم شدند.

در مرحله بعد با استفاده از آزمون t گروههای مستقل، تفاوت‌های موجود در سطح عزت نفس زنان متأهل و مجرد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقدار t به دست آمده از جدول کوچکتر است. این موضوع نشان‌ دهنده این بود که تفاوت معناداری در سطح عزت نفس بین دو گروه مورد مطالعه وجود ندارد. به عبارت دیگر، زنان متأهل و مجرد در این مطالعه اختلاف قابل توجهی در سطح عزت نفس خود ندارند.

مقدمه

در زمینه‌های روانشناسی شخصیت و روانشناسی اجتماعی، مسائلی مطرح شده‌اند که جدال و اختلافات زیادی را به دنبال داشته‌اند. این مباحث، توجه محققان را به خود جلب کرده و زمینه‌ای مناسب برای انجام تحقیقات اساسی و کاربردی فراهم کرده‌اند. یکی از مسائلی که همواره نقش یک پل ارتباطی بین روانشناسی شخصیت و روانشناسی اجتماعی ایفا کرده، مبحث خویشتن است. در این زمینه، مفاهیمی همچون عزت نفس و کنترل خویشتن به بحرانگی مطرح می‌شوند.

در حال حاضر، تحقیقات زیادی در زمینه عزت نفس در حال انجام است که به تعریف عوامل مؤثر در آن می‌پردازد (کریمی، یوسف، ۱۳۶۴، ص ۲۴). موضوعاتی همچون عزت نفس، کنترل خویشتن و سایر جنبه‌ها در مبحث خویشتن جذابیت‌های خاصی را برای پژوهشگران فراهم کرده‌اند.

در راستای تفکیک عوامل مؤثر بر عزت نفس، این پژوهش به هدف ارزیابی تفاوت‌های میان متأهلین و مجردین در حوزه عزت نفس می‌پردازد. به عبارت دیگر، رابطه بین ازدواج و عزت نفس به صورت دقیق مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد.

فایده، اهمیت، هدف تحقیق

یکی از پایه‌های اساسی و حیاتی در حفظ سلامت روان، عزت نفس می‌باشد. به نظر می‌رسد که بررسی این موضوع یک ضرورت اساسی است به منظور ارتقاء سطح بهداشت روانی در جامعه. احساس خوب درباره خود، نیاز اصلی و اساسی ماست؛ احساسی که ما را از نظر جسمی، فکری، احساسی، و عاطفی به عنوان انسانی با ارزش و خوب معرفی می‌کند. این احساس، نیاز قطعی و اساسی است که بدون تخصیص اعتبار و ارزش لازم به خود، امکان دستیابی به آرامش و آسایش درونی وجود ندارد (نینوایی، ۱۳۷۵، ص ۱۴ـ۱۳).

زنان، به عنوان نیمی از جمعیت، در جامعه دارای جایگاه ویژه‌ای هستند و این گروه از حساسیت خاصی برخوردار است. در صورت عدم توجه کافی به نیازهای آنها، بدون شک، آسیب‌های مهمی از نظر اقتصادی و اجتماعی به جامعه وارد خواهد شد.

با توجه به اهمیت عزت نفس و اهمیت زنان در جامعه، تصمیم گرفته‌ایم تا به بررسی عزت نفس در زنان بپردازیم. همچنین با توجه به اینکه مسأله ازدواج یکی از موضوعات مهم در زندگی زنان است، تصمیم گرفته شده است که به بررسی عزت نفس در زنان متأهل و مجرد بپردازیم تا مشخص گردد آیا تفاوتی در عزت نفس بین این دو گروه وجود دارد یا خیر؟ در صورت وجود تفاوت، سعی در شناخت علل آن خواهیم داشت تا با شناخت دقیقتر از عوامل مؤثر، اقدام به رفع مشکلات ممکن گردد.

فایده دیگر این تحقیق در ارتقاء شعور فرهنگی ایرانیان است تا نقش اساسی زنان در جامعه بهتر مورد بررسی قرار گیرد و به این ترتیب، بخشی از مشکلاتی که به دلیل نقش زنان در جامعه ایجاد می‌شود، رفع گردد.

فرضیه های تحقیق

در این تحقیق برای رهنمود بخشیدن به فرآیند پژوهش فرضیه های ذیل عنوان می گردند :

فرض صفر 

بین میزان عزت نفس و متغیر ازدواج در بین زنان ارتباط معنی داری وجود ندارد.

فرض خلاف 

بین میزان عزت نفس و متغیر ازدواج در بین زنان ارتباط معنی داری وجود دارد .

تعریف عملیاتی :

1. عزت نفس طبق تعریف فرهنگنامه ای : ارجمندی خود ، گرامی داشتن خود ، عزیز دانستن خود ( عمید، ۱۳۶۳ ، ص ۸۶۳ )
2. عزت نفس تصورات ، نگرشها ، ارزیابی هایی که شخص به طور مدام درباره خود انجام می دهد ( کوپر اسمیت ، ۱۹۶۷ )

الف) مفاهیم نظری تحقیق :

عزت نفس یا ارزشیابی شخصی، تأثیرات قابل توجهی بر طیف گسترده‌ای از عناصر ذهنی انسان اعم از افکار، تمایلات، ارزش‌ها و هدف‌ها دارد و به عنوان کلیدی برای درک رفتار او مطرح می‌شود. برای درک ویژگی‌های روانی انسان و نفوذ به احساسات و انگیزه‌های او، آشنایی با ماهیت و دیدگاه شخص درباره “خویشتن” و معیارهایی که به عنوان اساس برای ارزیابی خود به کار می‌گیرد، ضروری است. یکی از الگوهای ساختاری در حوزه عزت نفس، “مفهوم خود” نامیده می‌شود که در زیر به تفصیل به تبیین آن می‌پردازیم.

مفهوم خود

انسان در حین فرآیند جامعه‌ پذیری یاد می‌گیرد که “خود” را به عنوان یک واحد مستقل و جدا از دیگران شناسایی کند. این خود، دارای یک هویت خاص است که دیگران نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند. در لحظه تولد، نوزاد انسان مفهومی از خود ندارد و آگاهی از وجود خود را در مسیر جامعه‌پذیری به دست می‌آورد.

مفهوم “خود” همگام با همه افکار، درک‌ها و ارزش‌هایی است که “من” و “آنچه می‌توانم انجام دهم” را شامل می‌شود. این خود آگاه به تأثیر خود بر درک فرد از دنیا و رفتار او نیز می‌پردازد.

سه جنبه که جیمز برای خود قائل می شود عبارتست از :
الف ـ جنبه مادی (مثل آب و …)
ب ـ جنبه روانی( حالات هوشیاری، نگرشها و…)
ج ـ جنبه اجتماعی ( تشخیص و شناسایی دیگران از من)

ابعاد عزت نفس

۱ـ تنفر از خود
کسانی که برای خود عزت نفس اندک قائلند، به حقارت خود معتقدند و دوست داشتنی نیستند. آنها از خود انتظارات غیر منطقی دارند ، همیشه به شدت از خود انتقاد می کنند ، از موقعیتهای اجتماعی هراسناکند ، انتظار شکست می کشند و می خواهند همیشه در حاشیه باشند .

۲ـ شک و تردید درباره خود
افراد دارای عزت نفس متوسط از ویژگیهای چندی برخوردارند. آنها به خود شک می کنند ، خوشبین بوده و انتقاد کمتری را می پذیرند، مایلند خود را با دیگران تطبیق دهند ، آنها برای برطرف کردن تردید خود جویای شناخت و تأیید بیرونی هستند . مسأله اصلی این افراد عدم اطمینان است . آنها در واقع بازیگر نقشی هستند که دیگران را خوشحال می کند نه خود را .

۳ـ تأیید خود
کسانی که برای خود عزت نفس زیادی قایلند ، اساساً به خود اعتماد دارند . چنین حالتی آنها را علاقمند می سازد که با تمام وجود به استقبال مسایلی بروند و ابراز وجود کنند . این امر به آنها شجاعت می دهد تا در مقابل تهدیدها ایستادگی نمایند. چنین افرادی گوشه گیر نبوده ، انتقاد را می پذیرند، ناکامیها را تحمل می کنند . شکست آنها را از پا در نمی آورد و از نظر جسمی سالمند . با وجودی که از نقاط ضعف و قدرت خود آگاه هستند ، از خود انتقاد نکرده ایراد نمی گیرند .( ستوده ، ۱۳۷۶، ص ۲۷۲،۲۷۱)

البته نگرش دیگری نیز در مورد عزت نفس وجود دارد و آن اینست که افرادی وجود دارند که در مورد «خود» واقع نگر نیستند یعنی بیش از آنچه هستند نسبت بخودشان نگرش مثبت دارند و این عده کسانی هستند که دچار احساس بزرگ منشی دارند و بنظر افراد متکبر و از خود راضی می آیند .

نقش خانواده در شکل گیری عزت نفس:

روانشناسان با تأکید بر اهمیت تجارب عاطفی اولیه، به ویژه در رابطه مادر و کودک، در تعیین احساسات، هیجانات، و خودارزشی تأکید دارند. آنها معتقدند که میزان پذیرش کودک در طی فرآیند رشد، به عزت نفس او تأثیر می‌گذارد، پیش از آنکه ساختار شناختی و افکار مرتبط با ارزشمندی شخصیت او تشکیل شود.

راجرز، افرادی که از اصطلاح “پذیرش” یا “توجه مثبت غیر مشروط” استفاده می‌کنند، را به عنوان اولین افراد می‌شناسند که به طور مستقیم درباره نقش روابط خانوادگی در شکل‌گیری مفهوم خود و عزت نفس صحبت می‌کنند. او فرض می‌کرد که عزت نفس مثبت از محیط خانوادگی نشئت می‌گیرد که محبت را به اطاعت یا موفقیت فرد مشروط نمی‌کند. والدین با عزت نفس بالا به دلیل عشق و محبت غیرمشروط (فقط به دلیل وجود کودکان) به آنها نگاه مثبت دارند و آنها را با ویژگی‌هایشان به طور کامل قبول می‌کنند.

باس هم اظهار می‌کند که عشق و محبت غیرمشروط والدین، هسته عزت نفس را تشکیل می‌دهد و این والدین هیچ شرطی را قائل نمی‌شوند، بنابراین کودکان آنها یاد می‌گیرند که ارزشمندی خود را فقط به دلیل وجود داشتن دارند.

بسیاری از نظریه‌ پردازان معتقدند که پایه عزت نفس در خانواده و در سال‌های اولیه زندگی، ناشی از نگرش و رفتار والدین نسبت به کودک است. به نظر می‌رسد که نگرش و تعامل کودک و والدین در سه زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اولین زمینه به میزان پذیرش، علاقه، و گرمی ابراز شده نسبت به کودک اشاره دارد.

بطور کلی، اکثر نظریه‌ پردازان معتقدند که پذیرش یا توجه مثبت غیرمشروط، پیش‌نیاز اصلی برای عزت نفس مثبت است. زمینه احساس دوم در تعامل والدین و فرزندان به آسان‌گیری و تنبیه مربوط می‌شود و والدین با عزت نفس بالا دارای خواسته‌های مشخص و روشنی هستند که با اعمال عزم قوی اجرا می‌شوند. والدین با عزت نفس پائین به جای این الگو، کمتر راهنمایی می‌کنند و معمولاً از تنبیه به جای پاداش استفاده می‌کنند.

حوزه حساس سوم در تعامل والدین و کودکان مربوط به اعمال رویه‌های دموکراتیک است و والدین با عزت نفس بالا مجموعه قوانین گسترده‌ای ایجاد می‌کنند.

فهرست مطالب مقاله عزت نفس زنان متأهل و مجرد (بررسی تفاوت ها و علل)

مقاله بررسی عزت نفس بین زنان متأهل و مجرد
چکیده  ۱
مقدمه    ۲
موضوع تحقیق:    ۳
فایده، اهمیت، هدف تحقیق:    ۳
فرضیه های تحقیق :    ۴
تعریف عملیاتی :    ۵
الف) مفاهیم نظری تحقیق :    ۵
مفهوم خود    ۶
ابعاد عزت نفس    ۷
۱ـ تنفر از خود    ۷
۲ـ شک و تردید درباره خود    ۷
۳ـ تأیید خود    ۸
نقش خانواده در شکل گیری عزت نفس:    ۹
عوامل مؤثر در رشد عزت نفس :    ۱۲
زمینه های عزت نفس :    ۱۳
عزت نفس اجتماعی :    ۱۳
عزت نفس تحصیلی :    ۱۳
عزت نفس خانوادگی :    ۱۴
عزت نفس جسمانی :    ۱۴
عزت نفس کلی :    ۱۴
عزت نفس و عملکرد سودمند :    ۱۵
علت اصلی کدام است ؟    ۱۷
ب) دیدگاههای نظری در مورد عزت نفس:    ۲۰
عزت نفس در متون اسلامی    ۲۰
عزت نفس از دیدگاه روان شناسان:    ۲۲
ج ـ تحقیقات انجام شده    ۲۴
۱ـ تحقیقات انجام شده در خارج:    ۲۴
۲ـ تحقیقات انجام شده در ایران:    ۲۶
مقدمه:    ۲۸
جامعه مورد تحقیق:    ۲۸
نمونه و روش نمونه گیری:    ۲۸
روش جمع آوری اطلاعات:    ۲۸
مشخصات پرسشنامه:    ۲۹
اعتبار و پایایی آزمون:    ۳۰
روش تجزیه و تحلیل :    ۳۲
محاسبات استنباطی:    ۴۱
نتیجه گیری:    ۴۲
مقدمه:    ۴۳
خلاصه:    ۴۳
نتیجه:    ۴۴
محدودیتهای پژوهش:    ۴۴
پیشنهادات:    ۴۵
منابع:    ۴۶