تجربیات یک کارشناس سنجش در آموزش و پرورش (از اصول تا چالش ها)

در این مقاله یک کارشناس سنجش با سابقه چندین ساله در آموزش و پرورش، تجربیات و راهکارهای خود را در زمینه ارزشیابی تحصیلی به اشتراک می گذارد. این مقاله شامل مباحثی از جمله اصول ارزشیابی، انواع ارزشیابی، چالش های ارزشیابی در مدارس و راهکارهای برون رفت از آنها است.

مقدمه:

به عنوان یک کارشناس سنجش در اداره آموزش و پرورش، هدف اصلی از نگارش این مقاله تجربیات و روش‌ های سنجش و پیشرفت تحصیلی در مدارس است. در زمینه‌ی تعلیم و تربیت، شناخت فنون ارزشیابی و سنجش نوین از جمله مواردی است که هیچ معلمی نمی‌تواند از آن کمبود داشته باشد.

ارزشیابی به عنوان یک ابزار کنترلی، تمام عناصر تعلیم و تربیت مانند هدف، برنامه، روش، و وسایل آموزشی را کنترل می‌کند و از سوی دیگر به عنوان یک روش برای شناخت و هدایت فعالیت‌های تحصیلی دانش‌ آموزان مطرح می‌شود.

سنجش و ارزشیابی، به عنوان ارکان اصلی و جدایی‌ناپذیر از آموزش و پرورش، به عنوان یکی از صلاحیت‌های اساسی برای احراز شغل معلمی محسوب می‌شود. در جوامع پیشرفته، با تأکید بر توسعه آموزش و پرورش، این امکان وجود دارد که پله‌های ترقی و توسعه را در همه جوانب زندگی بپیمایند.

در توسعه آموزش و پرورش، نظام ارزشیابی به عنوان یک معیار اساسی و فاکتور مؤثر تلقی می‌شود. آموزش به عنوان یک فرآیند تعامل متقابل بین معلم و دانش‌ آموز تعریف می‌شود، که تجارب مناسب یادگیری را برای دستیابی به اهداف آموزش و پرورش فراهم می‌سازد. ارزشیابی در آموزش و پرورش مدرن به عنوان جزء جدایی‌ناپذیر از فرایند یاددهی – یادگیری در نظر گرفته می‌شود. این ارزشیابی، به جای تأکید بر طبقه‌بندی دانش‌ آموزان و مقایسه آن‌ها با یکدیگر، بر هدایت یادگیری آنان تأکید دارد و به صورت مستمر همراه با آموزش اجرا می‌شود.

کلمات کلیدی: سنجش و ارزشیابی – روش ها – تجربیات – راهکارها

فهرست مطالب مقاله تجربیات کارشناس سنجش آموزش و پرورش

تجربیات کارشناس سنجش در آموزش و پرورش (بررسی فنون ارزشیابی، راهکارها، و چالش ها)
مقدمه: 2
نکات کلیدی : 3
تعریف ارزشیابی: 3
ارزشیابی در آموزش و پرورش تعاریف متعددی دارد. 3
انواع ارزشیابی: 4
وظایف و اختیارات دایره سنجش آموزش و پرورش : 5
بیان تجربیات 9
تجربیات در سنجش و ارزشیابی و تبیین آنها : 9
تجربه 1 : 9
اصول حاکم بر ارزشیابی پیشرفت تحصیلی 9
1. جدایی ناپذیری ارزشیابی ازفرایند یاددهی-یادگیری: 9
2- استفاده ازنتایج ارزشیابی دربهبود فرآیند یاددهی-یادگیری واصلاح برنامه ها وروشها. 10
3- هماهنگی میان هدف ها محتوا روش های یاددهی-یادگیری و فرآیند ارزشیابی: 10
4- توجه به آمادگی دانش آموزان: 10
5- توجه به رشد همه جانبه دانش آموزان: 10
6- توجه همه جانبه به دانش ها، نگرش ها و مها رت ها: 10
7- توجه به ارزشیابی دانش آموز از یادگیری های خود (خود ارزشیابی): 11
8- ارزشیابی از فعالیتهای گروهی: 11
9- توجه به فر آیند های فکری منتهی به تولید پاسخ: 11
10- ( تاکید بر نو آوری و خلاقیت ): 11
11- تنوع روش ها و ابزار های اندازه گیری و سنجش پیشرفت تحصیلی: 11
12- استفاده از انواع ارزشیابی: 12
13- استقلال مدرسه ومعلم در فرآیند ارزشیابی: 12
14- اصل رعایت قواعد اخلاقی و انسانی در ارزشیابی: 12
15- اصل توجه به تفاوت های فردی: 12
16- ضرورت هماهنگی در تحقق اصول ارزشیابی: 12
تجربه 2 : نحوه طراحی سوال حاصل تجربیات بنده 13
هفتاد اصل فنی در طراحی سوالات امتحانی 13
تجربه 3 : 20

توصیه هایی به دانش آموزان برای آمادگی در امتحانات : 20
تجربه 4 : تاثیر فناوری بر نظام آموزشی و ارزشیابی 22
1. تغییــــر در بصیــــرت افــــراد درون مدرســـه : 22
2. تغییــــر در فلسفـــــه یادگیـــــری و پداگـــــــــوژی : 22
3. تغییـــر در تدوین طــــرحها و خط‌مشـــــی ها : 23
4. تغییــــــر در تسهیلات و منــــابع اطلاعات : 23
5. تغییـــر در توانائیهای حـــرفه‌ای کارکنان مدرسه، بویژه معلمان : 23
6. تغییــــر در میــــزان مشارکت جامعــــه : 23
7. تغییـــــر در شیوه ارزیابـــی : 23
تجربه 5 : کاربردهای استفاده از فناوری های نوین تدریس 24
تبیین تجارب بنده درزمینه ارزشیابی در مدارس و چالش ها و مشکلات و انواع آن : 25
تحلیلی برارزشیابی تکوینی یا مستمر” اصول وقواعد آن: 25
تعریف 25
ارزشیابی تکوینی یا مستمر درنظام آموزشی : 25
هدف ارزشیابی تکوینی یا مستمر : 25
راهکارهای عملی برای اجرای ارزشیابی مستمر از فعالیتهای دانش آموزان: 27
شیوه های علمی اجرایی ارزشیابی تکوینی یامستمر: 28
2- استفا ده ازآزمونهای پیشرفت تحصیلی : 28
3- استفاده ازپرسش های شفاهی : 28
4- استفاده از سؤالات تشریحی به صورت تحلیلی- تبیینی و خلا صه نویسی: 29
5- انجام آزمایش : 29
6- مقاله فردی یا گروهی : 29
7- اندازه گیری مبتنی بر عملکرد: 30
8- نما یش : 30
9- مشاهده و استفاده از آن در ارزشیابی : 30
10- اظهار نظر های کتبی و شفاهی معلم درباره بهبود عملکرد دانش آموزو پرهیزازنمره: 31
11- دادن کارهای عملی به دا نش آموزان : ( portfolio) 32
12- مشارکت دادن دنش آموزان در ارزشیابی از خود یا دیگران : 32
13- روش یادداشت روزانه : 32
14- استفاده از آزمونهای عملکردی مدا د- کاغذی : 32
15- نمونه کار : 33

نظام نمره دادن در ارزشیابی مستمر : 33
نگاهی به ارزشیابی توصیفی و کاربرد آن در آموزش و پرورش مشکلات و چالش ها حاصل تجارب 33
تأکید بر نقاط قوت به جای رتبه بندی! 33
از ویژگی های سنجش و ارزشیابی مستمر می توان به موارد زیر اشاره کرد: 37
آشنایی با ستاد امتحانات در مدارس قابل استفاده برای مدیران و دبیران مدارس 38
ستاد امتحانات استان 38
اعضای ستاد امتحانات استان 38
توضیح : 39
وظایف ستاد امتحانات استان 39
٥- نظارت مستمر بر اجراي صحيح شيوه نامه ها و آيين نامه هاي آموزشي و حسن برگزاري امتحانات و عملكرد عوامل امتحاني 40
ارزشيابي تحصيلي 41
عوامل اجرايی 41
معاون آموزش و پرورش نظری و مهارتی 44
شرح وظايف : 44
معاون پشتيبانی استان 46
شرح وظايف : 47
کارشناس مسؤول سنجش و ارزشيابی تحصيلی دوره ی متوسطه استان 48
شرح وظایف : 48
کارشناس مسؤول بازرسی و پاسخگويي به شکايات 53
کارشناس مسؤول حراست 54
راهکارهای پیشنهادی و برنامه آینده به دبیران گرامی حاصل تجارب و نتیجه گیری: 55
منابع: 62