نقش هیات مدیره در حاکمیت شرکتی بسیار حیاتی است زیرا به عنوان عالی‌ترین نهاد تصمیم‌گیری در یک شرکت، این هیئت مسئولیت های گسترده‌ای را بر عهده دارد. از جمله وظایف آن می‌توان به تعیین استراتژی‌های کلان شرکت، نظارت بر عملکرد مدیران اجرایی، و حفاظت از منافع سهامداران اشاره کرد. اعضای هیئت مدیره باید دارای تجربه، صلاحیت و استقلال لازم باشند تا بتوانند وظایف خود را به بهترین نحو انجام دهند. همچنین ترکیب اعضای هیئت مدیره باید به گونه‌ای باشد که از نمایندگان مختلف ذینفعان، از جمله سهامداران، کارکنان و مشتریان، تشکیل شده باشد تا اطمینان از نظارت و حفظ منافع همه طرفین در فرآیند تصمیم‌گیری داشته باشیم.
هیئت مدیره به عنوان نهادی اساسی در حاکمیت شرکتی، مسئولیت هدایت و نظارت بر استراتژی بلندمدت شرکت را بر عهده دارد. این شامل تعیین چشم‌انداز، مأموریت، ارزش‌ها و اهداف کلیدی شرکت است. هیئت مدیره باید مطمئن شود که استراتژی شرکت با منافع تمام ذینفعان، از جمله سهامداران، کارکنان، مشتریان و جامعه، هماهنگ و همسو است. این امر نه تنها از اهمیت برنامه‌ریزی و مدیریت موثر استراتژیک برای رسیدن به اهداف مورد نظر خبر می‌دهد، بلکه باعث تضمین ارتباط موثر شرکت با ذینفعانش می‌شود و باعث ایجاد اعتماد و پایداری در محیط کسب و کار می‌گردد.
انتخاب و نظارت بر مدیر عامل:
هیئت مدیره به عنوان نهادی مهم در حاکمیت شرکتی، مسئولیت انتخاب و نظارت بر عملکرد مدیرعامل و سایر مدیران ارشد را بر عهده دارد. این وظیفه شامل انتخاب مدیرعامل و سایر مدیران ارشد، ارزیابی منظم عملکرد آنها، و در صورت لزوم، جایگزینی آنها است. همچنین، هیئت مدیره مسئول است که اطمینان حاصل کند که مدیرعامل و سایر مدیران ارشد در راستای منافع شرکت و ذینفعانش عمل می‌کنند و همسو با استراتژی‌ها و اهداف شرکت تلاش می‌کنند. این اقدامات نه تنها به بهبود عملکرد شرکت کمک می‌کنند بلکه باعث افزایش اعتماد ذینفعان و پایداری در سازمان می‌شوند.
مدیریت ریسک:
هیئت مدیره در حاکمیت شرکتی مسئولیت مدیریت ریسک‌های مختلف مرتبط با فعالیت‌های شرکت را بر عهده دارد. این شامل شناسایی، ارزیابی و مدیریت ریسک‌های مالی، عملیاتی، مرتبط با شهرت و انطباق با قوانین و مقررات است. هیئت مدیره باید اطمینان حاصل کند که شرکت دارای سیستم‌های مدیریت ریسک مناسب است و این سیستم‌ها به طور موثر اجرا می‌شوند تا به موفقیت و پایداری شرکت کمک کنند و از آسیب‌های ناشی از ریسک‌ها جلوگیری شود.
تضمین شفافیت و پاسخگویی:
هیئت مدیره مسئول اطمینان از شفافیت و پاسخگویی شرکت به ذینفعان است. این وظیفه شامل ارائه اطلاعات مالی و غیرمالی مربوط به شرکت به طور شفاف و به موقع به ذینفعان، از جمله سهامداران، کارکنان، مشتریان و جامعه، می‌شود. این اطلاعات شامل انتشار صورت‌های مالی سالانه، گزارش‌های مدیریتی و سایر اطلاعات مرتبط با عملکرد شرکت است. همچنین، هیئت مدیره موظف است در قبال عملکرد خود به ذینفعان پاسخگو باشد و هرگونه سوال یا ابهام ذینفعان را به دقت بررسی کرده و به آنها پاسخ دهد تا اطمینان حاصل شود که عملکرد شرکت به نحو مطلوبی صورت گرفته است.
حفاظت از منافع ذینفعان:
هیئت مدیره مسئول حفاظت از منافع تمام ذینفعان شرکت، از جمله سهامداران، کارکنان، مشتریان و جامعه است و باید در تصمیم‌گیری‌ها به این منافع توجه کند. این وظیفه شامل ایجاد تعادل بین منافع مختلف ذینفعان و اتخاذ تصمیماتی است که به نفع بلندمدت شرکت باشد. هدف این است که هیئت مدیره، با مدنظر داشتن منافع همه ذینفعان، به انعطاف و تدبیر در انتخاب راهبردها و تصمیمات بپردازد تا به حفظ و تقویت عملکرد شرکت و تأمین منافع طولانی‌مدت آن بپردازد.
ترکیب مناسب هیئت مدیره:
ترکیب مناسب هیئت مدیره اساسی برای ارتقاء عملکرد شرکت است. برای این منظور، هیئت مدیره باید از افرادی تشکیل شود که مجرب، مستقل، و دارای صلاحیت لازم برای انجام وظایفشان باشند. اعضای هیئت مدیره باید از تنوع کافی در زمینه‌های مختلف مانند تخصص، تجربه، و پیشینه برخوردار باشند تا بتوانند با چالش‌ها و فرصت‌های مختلف مواجه شوند. استقلال هیئت مدیره از مدیرعامل و سایر ذینفعان نقش مهمی در اطمینان از انجام وظایفشان به طور عینی و بی‌طرفانه دارد.
نقش حاکمیت شرکتی در موفقیت شرکت:
نقش حاکمیت شرکتی در موفقیت شرکت بسیار حائز اهمیت است. یک حاکمیت شرکتی قوی نه تنها می‌تواند به بهبود عملکرد مالی شرکت کمک کند، بلکه با افزایش شفافیت و پاسخگویی، ارزش بیشتری برای ذینفعان ایجاد می‌کند. شرکت‌هایی که دارای حاکمیت شرکتی قوی هستند، معمولاً از ثبات سازمانی بیشتری برخوردار بوده و در طولانی‌مدت موفقیت بیشتری کسب می‌کنند. این حاکمیت شامل اصول و رویه‌هایی است که رهبران شرکت را در مسیر بهبود عملکرد و ارتقای ارزش شرکت هدایت می‌کند.
جمع بندی:
هیئت مدیره در حاکمیت شرکتی نقشی بسیار اساسی دارد. با اجرای وظایف خود به طور موثر، این هیئت می‌تواند به تضمین موفقیت بلندمدت شرکت و ایجاد ارزش برای ذینفعان آن کمک کند. این هیئت مسئول انتخاب مدیرعامل و سایر مدیران ارشد شرکت است، همچنین موظف است استراتژی بلندمدت شرکت را تعیین و نظارت بر اجرای آن داشته باشد. برای تضمین موفقیت شرکت، هیئت مدیره باید از افراد مجرب و دارای صلاحیت لازم تشکیل شده و به طور منظم عملکرد مدیرعامل و سایر مدیران را ارزیابی کند تا اطمینان حاصل شود که تصمیمات در جهت تحقق اهداف شرکت و منافع ذینفعان آن است.
