تنوع روش های اندازه گیری حاکمیت شرکتی از جمله موضوعات پیچیده و مهمی است که در حوزه مدیریت شرکت‌ها بررسی می‌شود. این روش‌ها، هر یک با مزایا و معایب خاص خود، به دنبال سنجش و ارزیابی جنبه های مختلف حاکمیت شرکتی می‌باشند. از جمله این روش‌ها،
شاخص های مبتنی بر معیار:
شاخص‌های مبتنی بر معیار روش‌هایی هستند که از یک مجموعه از استانداردها و معیارها برای ارزیابی و سنجش جنبه‌های گوناگون حاکمیت شرکتی استفاده می‌کنند. این معیارها به عنوان ابزارهای کلیدی در تحلیل و تفسیر عملکرد شرکت‌ها و موسسات مالی به کار می‌روند. برخی از این معیارها شامل ساختار هیئت مدیره، حقوق سهامداران، شفافیت و افشاگری می‌شوند. یکی از مزایای این روش‌ها، قابلیت مقایسه بین شرکت‌ها و حتی صنایع مختلف است که به تصمیم‌گیران و متخصصان امکان می‌دهد بر اساس استانداردهای مشترک عمل کنند و به تحلیل مقایسه‌ای دست پیدا کنند. همچنین، این معیارها به طور گسترده در دسترس هستند و به راحتی قابل دسترسی برای مخاطبان مختلف هستند.
با این حال استفاده از شاخص‌های مبتنی بر معیار نیز معایبی دارد. این معیارها ممکن است ذهنی و مبتنی بر قضاوت باشند؛ به این معنی که تفسیر و تعبیر از آن‌ها ممکن است به شدت وابسته به دیدگاه و تجربه افراد باشد. همچنین، این معیارها تمام جنبه‌های مهم حاکمیت شرکتی را پوشش نمی‌دهند و ممکن است برخی از ابعاد و جنبه‌های مهم مانند اخلاق کسب و کار، مسئولیت اجتماعی شرکتی و مدیریت ریسک را نادیده بگیرند. به همین دلیل، استفاده از شاخص‌های مبتنی بر معیار باید با دقت و با در نظر گرفتن محدودیت‌ها و نقاط قوت و ضعف انجام شود تا تحلیل‌ها و تصمیم‌گیری‌های اعمال شده، دقیق و کارآمد باشند.
شاخص های مبتنی بر بازار:
شاخص‌های مبتنی بر بازار، یکی از روش‌های ارزیابی حاکمیت شرکتی است که از داده‌های بازار مانند قیمت سهام برای استنباط اطلاعات مربوط به عملکرد و کیفیت حاکمیت شرکتی استفاده می‌کنند. این روش از مزایای قابل توجهی برخوردار است. به عنوان مثال، این روش امکان می‌دهد تا دیدگاه واقعی سرمایه‌گذاران نسبت به حاکمیت شرکتی را بازتاب دهد؛ زیرا قیمت سهام به عنوان یک نمایانگر عملکرد شرکت و اعتماد سرمایه‌گذاران به مدیریت شرکت، به طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. همچنین، این روش عینی و مبتنی بر داده است، به این معنی که بر پایه اطلاعات قابل ارزیابی و مشاهده‌پذیری استوار است.
با این وجود، شاخص‌های مبتنی بر بازار همچنین دارای معایبی نیز هستند. این معایب شامل احتمال تحت تأثیر قرار گرفتن از عوامل دیگری به غیر از حاکمیت شرکتی می‌باشد، به عنوان مثال شرایط اقتصادی کلان و عوامل بازاری که ممکن است قیمت سهام را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین، این روش همیشه برای همه شرکت‌ها در دسترس نیست؛ زیرا قیمت سهام به میزان نوسانات بازار معتمد است و ممکن است برای برخی شرکت‌ها به دلایل مختلفی اطلاعات دقیقی فراهم نکند. به همین دلیل، استفاده از شاخص‌های مبتنی بر بازار نیازمند توجه به نقاط قوت و ضعف آن و استفاده هوشمندانه‌ای است که با توجه به شرایط خاص هر شرکت، تحلیل‌های دقیق و کارآمدی انجام دهد.
شاخص های ترکیبی:
شاخص‌های ترکیبی به عنوان یکی از روش‌های ارزیابی حاکمیت شرکتی، از ترکیبی از شاخص‌های مبتنی بر معیار و مبتنی بر بازار استفاده می‌کنند تا به اندازه‌گیری جنبه‌های مختلف حاکمیت شرکتی بپردازند. این روش از مزایای برجسته‌ای برخوردار است که شامل بهره‌گیری از مزایای هر دو روش قبلی می‌شود. به عبارت دیگر، شاخص‌های ترکیبی ارائه یک دیدگاه جامع‌تر از حاکمیت شرکتی را ایجاد می‌کنند، زیرا هم از دیدگاه‌های مبتنی بر معیار و هم از دیدگاه‌های مبتنی بر بازار بهره می‌برند. این به تصمیم‌گیران و تحلیل‌گران کمک می‌کند تا یک تصویر کامل‌تر و همه‌جانبه‌تر از عملکرد و کیفیت حاکمیت شرکتی را دریابند.
با این حال، شاخص‌های ترکیبی همچنین دارای معایبی نیز هستند. از جمله این معایب می‌توان به پیچیدگی بیشتر در محاسبه‌ی آن‌ها اشاره کرد؛ زیرا نیاز به ترکیب و تطبیق داده‌های مختلف از دو روش مختلف انجام می‌پذیرد که ممکن است این فرآیند را پیچیده کند و نیاز به توانایی‌های محاسباتی بیشتری داشته باشد. همچنین، ممکن است برای انجام محاسبات به داده‌های بیشتری نیاز باشد که ممکن است در دسترس نباشد یا هزینه بالایی داشته باشد. به همین دلیل، استفاده از شاخص‌های ترکیبی نیازمند توجه به توانایی‌ها و محدودیت‌های موجود و انجام تحلیل‌های دقیق و شفاف است تا از این روش به نحو اثربخشی استفاده شود.
علاوه بر این روش‌ها، برخی از ارائه‌دهندگان رتبه‌بندی نیز برای شرکت‌های فردی رتبه‌بندی حاکمیت شرکتی ارائه می‌دهند. این ارزیابی‌ها می‌توانند برای سرمایه‌گذاران و دیگر ذینفعانی که به دنبال ارزیابی سریع حاکمیت شرکتی یک شرکت هستند، مفید باشند. انتخاب روش مناسب برای اندازه‌گیری حاکمیت شرکتی به نیازهای خاص هر کاربر و شرکت بستگی دارد، زیرا هر روش دارای مزایا و معایبی است که باید با توجه به شرایط خاص و اهداف مورد نظر در نظر گرفته شود.
منابع
برای اطلاعات بیشتر می توانید از منابع زیر استفاده کنید.
سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD): https://www.oecd.org/corporate
مؤسسه سرمایه‌گذاران نهادی (IIF): https://institutionalnetwork.org
شاخص حاکمیت شرکتی جهانی (MSCI): https://www.msci.com/www/fact-sheet/msci-emerging-markets-emea/06562454
مهم است که توجه داشته باشید که هیچ روشی کامل برای اندازه‌گیری حاکمیت شرکتی وجود ندارد. بنابراین، همیشه باید از ترکیبی از روش‌ها برای به دست آوردن دیدگاه کاملی از حاکمیت شرکتی یک شرکت استفاده کنید. استفاده از ترکیبی از روش‌های مبتنی بر معیار، مبتنی بر بازار و حتی رتبه‌بندی‌های ارائه شده توسط ارائه‌دهندگان مختلف، به شما کمک می‌کند تا نظریه‌ای جامع و همه‌جانبه از حاکمیت شرکتی را درک کنید و تصمیم‌گیری‌های بهتری را انجام دهید. این روش از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا با توجه به پویایی‌ها و متغیرهای مختلف در محیط کسب و کار، نیاز به رویکردهای چندگانه و ترکیبی برای اندازه‌گیری و ارزیابی حاکمیت شرکتی احساس می‌شود.
